Symptomen van het voorste kruisbandletsel
Bij het acute trauma dat leidt tot een voorste kruisbandruptuur wordt naast een knappende sensatie vaak een acute zwelling van de knie gezien (bloed in de knie of haemarthros). Bij een chronisch instabiele knie wordt vellal geen zwelling gezien. Het belangrijkste symptoom bij het voorste kruisbandletsel is de instabiliteit van de knie.
De patiënt geeft vaak aan dat er een ongecontroleerde beweging van onderbeen ten opzichte van bovenbeen plaatsvindt, in de Angelsaksische literatuur ook wel “giving-way” genoemd.
De mate van instabiliteit kan zeer verschillen en bepaalt welke behandeling uiteindelijk optimaal is (zie verder).
Pijn is geen specifiek kenmerk van een kruisbandletsel! Alleen bij de instabiele momenten wordt veelal pijn ervaren.
Indien pijn op de voorgrond staat moet eerder gedacht worden aan letsel van de meniscus of het kraakbeen of bij voorbeeld een botkneuzing. Deze botkneuzing (bone-bruise) veroorzaakt de soms als "kiespijn" geduide pijn aan de buitenzijde van de knie aansluitend aan het trauma die na enige weken spontaan vermindert. Ten gevolge van het feit dat de knie instabiel is geworden bij letsel van de voorste kruisband kunnen secundaire afwijkingen ontstaan. Het begint meestal met een letsel van de meniscus gevolgd door een beschadiging van het gewrichtskraakbeen. Pijn en reactieve zwelling van de knie door vochtvorming (hydrops) zijn dan ook symptomen van de chronisch instabiele knie.
In het begin wordt de instabiliteit alleen bemerkt bij verhoogde belastingsmomenten (sport) of bij vermoeidheid. Veelal is het instabiele gevoel echter ook aanwezig tijdens normale activiteiten van het dagelijkse leven (traplopen, lopen op ongelijke ondergrond, uit de auto stappen, uit tram of bus stappen). De patient moet rekening houden met de knie. De knie is in feite gehandicapt!
De ernst van de functionele instabiliteit is ook afhankelijk van de aard van het beroep of van de sportbeoefening. Een voetballer, hockeyer of basketballer zal van een letsel van de voorste kruisband eerder klachten hebben dan een schaatser of roeier. Een bouwvakker die op een steiger werkt zal ook eerder klachten van instabiliteit hebben dan iemand met een voornamelijk zittende functie. Indien een chronisch instabiele knie ook pijnklachten als belangrijk symptoom heeft en niet geheel duidelijk is of de pijn wordt veroorzaakt door de mate of ernst van de instabiliteit, of als er bij voorbeeld geen afwijkingen worden gevonden op een conventionele röntgenfoto of MRI, kan met behulp van een brace de rol van de instabiliteit bij het ontstaan van de pijn worden bepaald.
Een bij voorkeur goed aangemeten brace wordt dan "pro-diagnosi" voorgeschreven. De brace verbetert doorgaans de stabiliteit van de knie. Als naast vermindering van instabiliteit ook de pijnklachten verminderen, zou verwacht mogen worden dat een stabiliserende ingreep van de knie de pijnklachten in gunstige zin kan beïnvloeden. Als de pijn niet gunstig reageert op de brace behandeling moet eerst de oorzaak van de pijn worden gevonden en eventueel worden behandeld! Bij een negatieve MRI (een MRI zonder afwijkingen) kan een inventariserende arthroscopie worden overwogen. Meestal wordt de pijn veroorzaakt door een kraakbeenafwijking of beschadiging van de meniscus. Dit moet dan eerst worden behandeld al of niet arthroscopisch (zie ook bij "meniscus" en "kraakbeen"). Soms is een osteotomie (een operatieve standscorrectie van het been, zie ook bij "artrose") een optie alvorens de knie te stabiliseren op de daartoe bestemde wijze.
Voorafgaand aan een artroscopie wordt altijd een stress onderzoek verricht. Met volledige ontspanning van spieren is de ernst van de instabiliteit beter te beoordelen. Bovendien kan met de artroscopie, in geval van twijfel over de mate van instabiliteit, de integriteit en de spanning van de voorste kruisband worden beoordeeld. De onderstaande foto's geven de bevindingen weer van twee instabiele knieën die bij het stress onderzoek niet erg instabiel bleken te zijn. Het betreft een elongatie en een partiële ruptuur van de voorste kruisband. (zie verder bij diagnostiek)