Typering van meniscus letsels
Er zijn diverse soorten scheuren beschreven:
1. vertikale lengtescheur (buckethandle tear), soms de oorzaak van een slotknie (knie met strekbeperking)
2. flapscheur (flaptear) vaak ook een reden voor mechanische (pseudoslot) klachten
3. dwarse of radiaire scheur (radial tear)
4. horizontale lengtescheur , ook wel vissebekscheur genoemd (horizontal cleavage tear)
5. complexe scheur waarbij geen duidelijk patroon herkenbaar is.
De radiaire en lengtescheuren worden meestal door een trauma veroorzaakt. Een degeneratieve scheur kan asymptomatisch zijn en wordt soms symptomatisch na een minimaal trauma. Op de foto rechts is de lengtescheur in de binnen meniscus achterhoorn goed herkenbaar. De kraakbeenconditie is goed. Deze scheur bevindt zich in het niet doorbloede gedeelte van de meniscus (zie verder) en hechten van deze scheur kent een kleine kans op genezing.
Degeneratieve scheuren in het middenhoorn gedeelte van de buitenmeniscus kunnen soms gepaard gaan met een in grootte wisselende zwelling ter hoogte van de gewrichtsspleet.
De zwelling wordt veroorzaakt door een cyste (met vocht gevulde holte) en ontstaat door een zwakke plek in het kniekapsel waar doorheen het slijmige vocht zich tot buiten het kapsel verplaatst. De cyste komt alleen voor bij de buitenmeniscus. Een MRI kan de relatie tussen de meniscus en de cyste goed aantonen. Op de MRI geven de pijlen de grootte van de meniscuscyste aan.
Op de foto van de knie is de zwelling (meniscuscyste) goed te zien. De behandeling van de degeneratie van de meniscus en de cyste is een arthroscopie van de knie met gedeeltelijk verwijderen van het aangedane segment van de meniscus middenhoorn. Soms moet via een kleine huidsnede de cyste worden verwijderd. De operatie vindt in dagbehandeling plaats.
Op de foto's links wordt van buitenaf een naald door de cyste in de knie gebracht om het aangedane gedeelte van de buiten meniscus middenhoorn te markeren. In het algemeen wordt de degeneratieve meniscus zo zuinig mogelijk genettoyeerd. Hiermee wordt beoogd de kans op kraakbeenschade in de toekomst te verkleinen.
De "Root tear" is een radiair type scheur die zich bevindt ter plaatse van het fixatiepunt van de meniscus aan het onderbeen. Meestal betreft het de achterhoornen van de menisci en dan vooral de binnen meniscus achterhoorn. Bij het chronische letsel van de voorste kruisband worden meer root tears gezien van de buiten meniscus achterhoorn. De scheur is pas sedert enkele jaren beschreven en beoordeeld op zijn verwoestend effect op het ontwikkelen van een artrose. Het effect van een root tear wordt wel vergeleken met het effect van een totale verwijdering van de meniscus en kan leiden tot een vervroegde artrose van de knie. De scheur wordt aangetoond op een MRI en steeds vaker herkend. In 8 tot 10 % van alle aangetoonde meniscus scheuren is de "root" betrokken. In de patiëntengroep boven 45 jaar ligt dit percentage zelfs op ruim 20%. De meniscus is op het bot gefixeerd met twee ankerpunten en voorts verbonden met het kapsel via een stevige ligamenteuze verbinding.
Als het ankerpunt scheurt, wordt de meniscus tussen boven en onderbeen uitgeperst (extrusie van de meniscus). Dit leidt tot verhoogde druk op het kraakbeen. Er zijn intussen 5 typen root tears beschreven (zie foto onder). Tot recent was het technisch moeilijk om de scheuren arthroscopisch te hechten maar ook hiervoor zijn speciale instrumenten en technieken ontwikkeld. Een voorbeeld is weergegeven op onderstaande foto. De nabehandeling houdt onder andere in dat de geopereerde knie gedurende 6 tot 8 weken niet mag worden belast. Passieve oefeningen tot 90 graden buiging zijn wel toegestaan. Diepe buigstanden van de knie worden tot 4 maanden postoperatief vermeden. De kans op genezing bij complexe scheuren, zeker bij de 45+ patiënt, is klein en daarom wordt veelal het aangedane deel van de meniscus verwijderd. Een volledige extrusie van de meniscus herstelt niet als deze al langere tijd bestaat, zeker bij patiënten met overgewicht. Aanpassing van de sportieve activiteiten na gedeeltelijke verwijdering van de meniscus is wel zo verstandig en zeker ook controle over het lichaamsgewicht.
Een zwelling die in de knieholte wordt gezien is de popliteale cyste of Bakerse cyste. In aanleg is deze uitstulping van het knieslijmvlies (synovia) door een zwakke plek in het kniekapsel bij iedereen aanwezig, maar niet iedereen heeft vocht in de cyste. Op de foto is de relatie met de knie duidelijk zichtbaar. De zwelling bevindt zich diep in de knieholte maar kan soms zo groot zijn dat hij uitwendig kan worden waargenomen. De cyste wordt gevuld met vocht uit het kniegewricht zelf. 
Er wordt wel een signaalfunctie aan toegekend omdat de cyste soms een uiting is van degeneratieve meniscus letsels, kraakbeenletsel of andere oorzaken van hydrops in de knie. De cyste kan soms zo groot zijn dat hij druk op passerende zenuwen veroorzaakt. Soms barst de cyste waardoor een pijnlijke zwelling in de kuit ontstaat die lijkt op een thrombose van de kuit hetgeen ook altijd moet worden uitgesloten. Behandeling van het letsel in het kniegewricht dat de hydrops veroorzaakt, heeft meestal tot gevolg dat de cyste spontaan verdwijnt. Slechts in uitzonderlijke gevallen wordt een Bakerse cyste operatief verwijderd. De kans op een recidief zwelling is ongeveer 20%.
Een andere oorzaak van zwelling is de ganglioncyste die op diverse manieren kan ontstaan. Meestal bevindt de zwelling zich aan de binnenzijde van de knie nabij het verloop van de hamstrings. Hij kan uitgaan van de hamstrings of van het kniekapsel. 
Als de cyste groot is en klachten veroorzaakt, kan hij worden leeggezogen (aspiratie), maar de kans op recidief is groot. De definitieve behandeling bestaat uit verwijdering van de cyste waarbij ook een kans op recidief bestaat maar deze is kleiner dan bij de aspiratie. Als er geen klachten zijn kan de cyste ongemoeid worden gelaten. Op de foto links is de relatie met de hamstrings (witte pijlen op de MRI) goed zichtbaar. Zoals reeds gesteld, kan de cyste ook uitgaan van het kniekapsel, vaak aan de binnenzijde van de knie. Ganglioncysten kunnen een behoorlijke zwelling geven en klachten veroorzaken. De recidief kans na verwijdering is 10 tot 15%.
Een bijzondere vorm van meniscusdegeneratie (en kraakbeendegeneratie) wordt gezien bij de Chondrocalcinosis van de meniscus waarbij de meniscus zijn elastische eigenschappen verliest ten gevolge van kalkdeposities (calciumpyrofosfaat kristallen) in de meniscus en in mindere mate ook in het gewrichtskraakbeen. De meniscus kan dan makkelijker beschadigen. De knie raakt geprikkeld omdat het via een slimvliesreactie in de knie de kristallen wil verwijderen. De exacte oorzaak van deze kalkneerslagen is onbekend.
Chondrocalcinosis wordt wel in verband gebracht met een te hoge werking van de bijschildklier (hyperparathyreoidie) waardoor het calcium gehalte in het bloed verhoogd is. Ook bij haemochromatosis (ijzer stapelingsziekte) worden de kristallen vaak gezien. Klachten kunnen aanvalsgewijs of chronisch voorkomen. Een ontstekingsremmer (NSAID) of een injectie met corticosteroiden kan tijdelijk vermindering van klachten geven. Bij heftige aanvallen wordt net als bij jicht Colchicine gegeven. Het betreft echter twee verschillende aandoeningen! De naamgeving is hier verwarrend.
De conditie van de knie met kalkneerslagen (chondrocalcinosis) wordt ook wel pseudo-jicht genoemd. Ontspoorde kraakbeencellen zijn waarschijnlijk de oorzaak van de kalkneerslag. De precieze oorzaak is nog niet bekend! De aandoening komt op oudere leeftijd voor maar wordt ook bij jongere patiënten gezien en meestal is er dan sprake van erfelijke factoren. De symptomen zijn gelijk aan die van een degeneratieve meniscus. Op een gewone röntgenfoto zijn de verkalkingen meestal goed te zien. De digitale röntgenfoto links toont de verkalkingen in de beide menisci nog duidelijker. Er worden hier ook geringe arthrotische veranderingen gezien. Verwijdering van de menisci met een arthroscopie zal uiteindelijk een snelle artrose veroorzaken. Bij een arthroscopische nettoyage zal altijd zo veel mogelijk meniscus weefsel worden gespaard. De nettoyages geven meestal een tijdelijke verbetering van klachten en beperkingen. De ultieme en meest effectieve behandeling met betrekking tot vermindering van pijn en zwelling is uiteindelijk een prothese. Uiteraard dient dit zo lang mogelijk te worden uitgesteld. Op de foto rechts nog een voorbeeld van een complexe scheur in de binnenmeniscus achterhoorn met duidelijke degeneratieve kenmerken. Deze degeneratieve scheuren geven vooral klachten bij hurken en knielen.
Op indicatie wordt in geselecteerde gevallen (voornamelijk jonge patiënten) wel eens een meniscustransplantatie verricht. Op de website meniscustransplantatie.nl van collega van Arkel, kunt u daar meer over lezen. Op dit moment wordt naarstig gezocht naar vervangend materiaal voor de meniscus.
Er zijn diverse "kunst menisci" op de markt . Een Nederlandse ontwikkeling geinitieerd door de Radbouduniversiteit Nijmegen ism DSM en collega van Tienen is de Trammpolin (zie foto), een kunststof meniscus die de eigenschappen van de oorspronkelijke meniscus nabootst en bestaat uit een polymeer: polycarbonaaturethaan (PLU). De meniscus wordt met twee schroefjes gefixeerd op de tibia. De in vitro resultaten leken veelbelovend. Er zijn nog geen lange termijn in vivo resultaten bekend. De pilotstudie is inmiddels gestaakt wegens teleurstellende resultaten. Er zijn mij geen studies bekend op dit moment naar vervanging van de meniscus.